Bệnh đái tháo đường không chỉ ảnh hưởng đến cơ thể mà còn tác động nghiêm trọng đến sức khỏe răng miệng. Người mắc tiểu đường có nguy cơ cao mắc các bệnh nha chu, viêm lợi, sâu răng, và mất răng do đường huyết cao làm suy giảm hệ miễn dịch, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển trong khoang miệng. Vì vậy, việc kiểm soát tốt đường huyết và chăm sóc răng miệng đúng cách sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ biến chứng răng miệng.
1. Vì sao bệnh tiểu đường làm tăng nguy cơ mắc bệnh răng miệng?
1.1. Đường huyết cao tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển
Lượng đường trong máu tăng cao khiến nồng độ glucose trong nước bọt cũng tăng theo. Đây là nguồn dinh dưỡng lý tưởng cho vi khuẩn phát triển, làm tăng nguy cơ hình thành mảng bám và cao răng, từ đó dẫn đến viêm nướu và viêm nha chu.
1.2. Hệ miễn dịch suy yếu, giảm khả năng chống vi khuẩn
Người mắc bệnh tiểu đường có hệ miễn dịch yếu hơn, khiến cơ thể khó chống lại vi khuẩn gây hại trong khoang miệng. Điều này làm tăng nguy cơ nhiễm trùng, viêm nướu kéo dài và viêm nha chu tiến triển nhanh hơn bình thường.
1.3. Giảm tiết nước bọt, khô miệng (xerostomia)
Bệnh đái tháo đường có thể làm giảm hoạt động của tuyến nước bọt, dẫn đến tình trạng khô miệng. Nước bọt có vai trò trung hòa axit, rửa trôi vi khuẩn và bảo vệ men răng. Khi nước bọt ít đi, răng dễ bị sâu hơn và nướu dễ viêm nhiễm.
1.4. Quá trình lành thương chậm
Người bị tiểu đường có khả năng hồi phục vết thương chậm hơn do sự tổn thương mạch máu và giảm lưu lượng máu đến mô nướu. Điều này làm tăng nguy cơ biến chứng sau các can thiệp nha khoa như nhổ răng, trồng răng Implant hoặc điều trị viêm nha chu.
1.5. Viêm nha chu làm tăng mức đường huyết
Viêm nha chu không chỉ là hệ quả của bệnh tiểu đường mà còn có thể làm bệnh nặng hơn. Nhiễm trùng mãn tính ở nướu gây phản ứng viêm, giải phóng các cytokine gây viêm, làm tăng đề kháng insulin và khiến việc kiểm soát đường huyết trở nên khó khăn hơn.
Xem thêm: 5 cách chăm sóc sức khỏe răng miệng ở bệnh nhân Đái tháo đường
2. Các bệnh lý răng miệng phổ biến ở người mắc đái tháo đường
2.1. Viêm nướu (Gingivitis)
- Dấu hiệu: Nướu sưng đỏ, dễ chảy máu khi đánh răng.
- Nguyên nhân: Mảng bám tích tụ nhiều do vi khuẩn phát triển mạnh trong môi trường giàu glucose.
- Biến chứng: Nếu không điều trị kịp thời, viêm nướu có thể tiến triển thành viêm nha chu.
2.2. Viêm nha chu (Periodontitis)
- Dấu hiệu: Nướu tụt, răng lung lay, có túi nha chu chứa vi khuẩn và mủ.
- Nguyên nhân: Viêm nướu kéo dài gây tổn thương mô nha chu và xương ổ răng.
- Biến chứng: Viêm nha chu có thể dẫn đến mất răng và làm tăng nguy cơ biến chứng tim mạch ở người tiểu đường.
2.3. Sâu răng
- Dấu hiệu: Xuất hiện đốm trắng hoặc đen trên răng, ê buốt khi ăn đồ nóng/lạnh.
- Nguyên nhân: Vi khuẩn sử dụng đường trong nước bọt tạo axit ăn mòn men răng.
- Biến chứng: Nếu không điều trị, sâu răng có thể lan vào tủy, gây viêm tủy răng và áp xe răng.
2.4. Khô miệng (Xerostomia)
- Dấu hiệu: Cảm giác miệng khô, lưỡi nứt nẻ, khó nhai nuốt.
- Nguyên nhân: Giảm tiết nước bọt do tiểu đường và tác dụng phụ của thuốc.
- Biến chứng: Khô miệng làm tăng nguy cơ sâu răng, viêm nướu và nhiễm nấm miệng.
2.5. Nhiễm nấm miệng (Oral Candidiasis)
- Dấu hiệu: Xuất hiện mảng trắng trên lưỡi, má trong, có cảm giác nóng rát.
- Nguyên nhân: Hệ miễn dịch suy yếu, kết hợp với môi trường giàu đường tạo điều kiện cho nấm Candida phát triển.
- Biến chứng: Nấm có thể lan rộng xuống cổ họng, gây đau rát khi ăn uống.
3. Người bệnh tiểu đường cần chăm sóc răng miệng như thế nào?
3.1. Kiểm soát đường huyết tốt
- Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, hạn chế thực phẩm có đường.
- Uống thuốc hoặc tiêm insulin theo chỉ định của bác sĩ.
- Kiểm tra đường huyết thường xuyên để ngăn ngừa biến chứng.
3.2. Vệ sinh răng miệng đúng cách
- Đánh răng ít nhất 2 lần/ngày bằng kem đánh răng có fluoride.
- Sử dụng chỉ nha khoa để loại bỏ mảng bám giữa các kẽ răng.
- Dùng nước súc miệng kháng khuẩn để giảm vi khuẩn gây hại.
- Hạn chế sử dụng nước súc miệng có cồn vì có thể gây khô miệng.
3.3. Uống đủ nước và giữ ẩm miệng
- Uống nhiều nước để tăng tiết nước bọt, giảm nguy cơ khô miệng.
- Có thể dùng kẹo cao su không đường để kích thích tuyến nước bọt hoạt động.
3.4. Khám nha khoa định kỳ
- Người bệnh tiểu đường nên khám răng định kỳ 6 tháng/lần để kiểm tra và làm sạch răng chuyên sâu.
- Nếu có dấu hiệu viêm nướu, đau răng, cần đến nha sĩ sớm để điều trị kịp thời.
3.5. Cẩn thận khi điều trị nha khoa
- Trước khi thực hiện các thủ thuật như nhổ răng, trồng răng Implant, cần kiểm soát tốt đường huyết.
- Bác sĩ có thể kê kháng sinh dự phòng để giảm nguy cơ nhiễm trùng sau điều trị.
- Người bệnh cần theo dõi vết thương cẩn thận vì khả năng lành thương kém hơn người bình thường.
Xem thêm: Trồng răng Implant bao nhiêu tiền 1 cái?
4. Kết luận
Người mắc bệnh đái tháo đường có nguy cơ cao mắc các bệnh lý răng miệng như viêm nha chu, sâu răng, khô miệng và nhiễm trùng do hệ miễn dịch suy yếu và lượng đường trong máu cao. Việc kiểm soát tốt đường huyết, duy trì vệ sinh răng miệng đúng cách và khám nha khoa định kỳ sẽ giúp giảm nguy cơ biến chứng răng miệng và nâng cao chất lượng cuộc sống. Nếu có dấu hiệu bất thường như viêm nướu, chảy máu chân răng, hôi miệng kéo dài, hãy đến nha sĩ để được thăm khám và điều trị kịp thời.
