Đại học là gì?
Mô hình đào tạo đại học được thiết kế để phục vụ học sinh sau khi tốt nghiệp trung học phổ thông (THPT). Chương trình đào tạo đại học, thuộc hệ thống giáo dục quốc dân, tuân theo mô hình đào tạo tập trung theo hình thức niên chế hoặc tín chỉ. Nội dung chương trình học được tổ chức theo từng khối ngành cụ thể, với thời gian đào tạo kéo dài từ 4 đến 5 năm tùy thuộc vào ngành học.
Trong quá trình tham gia đào tạo đại học, đặc biệt là trong hình thức liên thông, sinh viên sẽ tiếp xúc với kiến thức từ cơ bản đến nâng cao và chuyên sâu trong lĩnh vực mà họ theo học.
Chương trình đào tạo tại trường đại học được thiết kế để mang lại kiến thức thực tiễn cao, kết hợp giữa lý thuyết sâu rộng, giúp sinh viên hiểu biết sâu sắc về chuyên ngành và xác định hướng nghiệp tương lai.
Việc có cơ hội để tham gia đào tạo đại học thường đòi hỏi các thí sinh phải tham gia kỳ thi Trung học phổ thông quốc gia và đạt được điểm sàn. Kỳ thi này được coi là quan trọng, ảnh hưởng lớn đến tương lai và sự nghiệp của mỗi người.
Tuy nhiên, việc không đạt được kết quả mong muốn không đồng nghĩa với việc mất hết cơ hội, vì vẫn có nhiều lựa chọn khác cho sinh viên trong tương lai.
Khái niệm về Đại học và Trường đại học
Có thể thấy rằng, về mặt ngôn ngữ đời sống thì “Đại học” và “Trường đại học” không có khác biệt. Tuy nhiên hiện nay, theo Luật Giáo dục đại học thì 2 cụm từ này mang khái niệm hoàn toàn khác nhau. Cụ thể:
Khoản 2, khoản 3 Điều 4 Luật Giáo dục đại học 2012, được sửa đổi, bổ sung năm 2018:
2. Trường đại học, học viện (sau đây gọi chung là trường đại học) là cơ sở giáo dục đại học đào tạo, nghiên cứu nhiều ngành, được cơ cấu tổ chức theo quy định của Luật này.
3. Đại học là cơ sở giáo dục đại học đào tạo, nghiên cứu nhiều lĩnh vực, được cơ cấu tổ chức theo quy định của Luật này; các đơn vị cấu thành đại học cùng thống nhất thực hiện mục tiêu, sứ mạng, nhiệm vụ chung.
Theo định nghĩa trên, có sự phân biệt cơ bản giữa đại học và trường đại học về phạm vi đào tạo và nghiên cứu. Đại học tập trung vào đào tạo và nghiên cứu đa dạng trong nhiều lĩnh vực, thường bao gồm nhiều ngành chuyên sâu trong mỗi lĩnh vực. Ngược lại, trường đại học hướng đến việc chỉ đào tạo và nghiên cứu trong nhiều ngành một cách chủ yếu.
Đơn vị thành viên của đại học bao gồm trường đại học và viện nghiên cứu, đều có tư cách pháp nhân và được thành lập bởi Quyết định của Thủ tướng Chính phủ. Được phép tự chủ trong tổ chức và hoạt động theo quy định của pháp luật, cũng như theo quy chế tổ chức và hoạt động của đại học.
Trong cả hệ thống đại học và trường đại học, có khả năng xuất hiện đơn vị trực thuộc. Đơn vị trực thuộc là tổ chức có tư cách pháp nhân, được thành lập dưới sự quyết định của hội đồng trường và hội đồng đại học. Đơn vị này tổ chức và hoạt động theo quy định của pháp luật, quy chế tổ chức và hoạt động của cơ sở giáo dục đại học.
Trong cả đại học và trường đại học, cũng có thể xuất hiện đơn vị thuộc. Đây là các tổ chức không có tư cách pháp nhân của cơ sở giáo dục đại học, được quyết định về việc thành lập bởi hội đồng trường và hội đồng đại học. Các đơn vị này tổ chức và hoạt động theo quy chế tổ chức và hoạt động của cơ sở giáo dục đại học, tuân theo quy định của pháp luật.
Trường là một đơn vị đào tạo thuộc cơ sở giáo dục đại học. Quyết định về việc thành lập trường được đưa ra bởi hội đồng trường và hội đồng đại học, theo quy định của Chính phủ. Trường tổ chức và hoạt động dựa trên quy chế tổ chức và hoạt động của cơ sở giáo dục đại học, đảm bảo tuân thủ theo quy định của pháp luật.
Điều kiện để chuyển từ “trường đại học” lên “đại học”
Theo Nghị định 99/2019/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật giáo dục đại học 2012, để chuyển từ trường đại học lên đại học, các trường phải đáp ứng 4 điều kiện:
- Thứ nhất, trường đại học được công nhận đạt chuẩn chất lượng cơ sở giáo dục đại học bởi tổ chức kiểm định chất lượng giáo dục hợp pháp.
- Thứ hai, trường cần ít nhất 3 trường đại học trực thuộc và ít nhất 10 ngành đào tạo trình độ tiến sĩ. Về quy mô đào tạo sinh viên chính quy từ 15.000 em trở lên.
- Thứ ba, trường cần ý kiến chấp thuận của cơ quan quản lý trực tiếp – với đại học công lập, còn với trường tư thục cần sự đồng thuận của các nhà đầu tư đại diện ít nhất 75% tổng số người, đại diện góp vốn.
- Thứ tư, trường xây dựng dự thảo quy chế tổ chức và hoạt động của đại học do các trường đại học liên kết với nhau xây dựng, trong đó xác định mục tiêu, sứ mạng chung. Đồng thời, làm rõ các quy định về tổ chức, tài chính, tài sản, các nội dung khác (nếu có).
Ở Việt Nam hiện nay, ngoài Đại học Quốc gia Hà Nội, Đại học Quốc gia TP.HCM và ba đại học vùng là Đại học Đà Nẵng, Đại học Huế, Đại học Thái Nguyên, hiện có thêm Đại học Bách khoa Hà Nội được gọi là “đại học” thay vì “trường đại học”.
Mô hình tổ chức của Đại học Quốc gia Hà Nội và Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh bao gồm các thành viên chính như trường Đại học, các khoa và trung tâm, cũng như các viện nghiên cứu trực thuộc. Đây là một tổ chức quan trọng trong hệ thống giáo dục và nghiên cứu của quốc gia, có những đặc điểm và quyền tự chủ nhất định.
Đại học Quốc gia có nhiệm vụ là trung tâm đào tạo và nghiên cứu khoa học, công nghệ đa ngành, đa lĩnh vực với chất lượng cao. Nó được ưu tiên đầu tư phát triển từ phía Nhà nước. Trong hoạt động của mình, Đại học Quốc gia có quyền tự chủ cao đối với các lĩnh vực như đào tạo, nghiên cứu khoa học, tài chính, quan hệ quốc tế và tổ chức bộ máy.
Đại học Quốc gia chịu sự quản lý của Nhà nước thông qua Bộ Giáo dục và Đào tạo, cũng như các bộ, ngành khác và UBND các cấp nơi nó đặt địa điểm. Sự quản lý này có giới hạn trong phạm vi chức năng theo quy định của Chính phủ và phù hợp với pháp luật.
Đại học Quốc gia còn có khả năng tương tác trực tiếp với các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, UBND tỉnh, thành phố thuộc trung ương để giải quyết những vấn đề liên quan đến hoạt động của nó.
Trong trường hợp cần thiết, giám đốc Đại học Quốc gia báo cáo Thủ tướng Chính phủ về các vấn đề quan trọng. Các chức vụ chủ chốt như Chủ tịch Hội đồng Đại học Quốc gia, giám đốc và phó giám đốc Đại học Quốc gia được bổ nhiệm và miễn nhiệm bởi Thủ tướng Chính phủ.
Những lý do bạn nên học đại học?
Đúng, quyết định học đại học hay không là một quyết định cá nhân quan trọng và phức tạp. Mặc dù học đại học có thể mang lại nhiều lợi ích, nhưng cũng có những người đã thành công mà không cần đến bằng cấp cao.
Quan trọng nhất là phải xem xét cả hai mặt của vấn đề và đưa ra quyết định phù hợp với mục tiêu và tầm nhìn cá nhân.
Việc mở rộng tầm nhìn và suy nghĩ cân nhắc là quan trọng để đảm bảo rằng quyết định về việc học đại học hay không là đúng đắn và phản ánh đúng giá trị và mục tiêu cá nhân của mỗi người.
Cần xem xét cả những cơ hội và thách thức mà quyết định này mang lại và xem xét liệu có những phương thức nào khác có thể đáp ứng được mục tiêu nghề nghiệp và cá nhân hay không.
Có kiến thức sâu về một lĩnh vực
Học đại học mang lại cơ hội tiếp cận kiến thức chuyên sâu và chi tiết trong một lĩnh vực cụ thể. Sinh viên có thể học từ giảng viên là chuyên gia, nắm bắt những nguyên lý, lý thuyết, và ứng dụng thực tế trong lĩnh vực mong muốn.
Phát triển tư duy phản biện
Môi trường học đại học thúc đẩy phát triển tư duy phản biện. Sinh viên được khuyến khích đặt câu hỏi, thách thức kiến thức tồn tại, và phát triển khả năng phân tích độc lập.
Rèn luyện được nhiều kỹ năng
Học đại học không chỉ mở ra cánh cửa để phát hiện khả năng của bạn mà còn tạo điều kiện để tham gia các hoạt động ngoại khóa, như câu lạc bộ, giúp bạn khám phá nhiều lĩnh vực chuyên môn khác nhau. Điều này có ảnh hưởng lớn đến việc định hình sự nghiệp tương lai của bạn.
Trong quá trình học đại học, nhà trường không chỉ cung cấp kiến thức chuyên ngành mà còn trang bị cho bạn nhiều kỹ năng mềm thông qua các hoạt động nhóm và tham gia các câu lạc bộ.
Những kỹ năng mềm này không chỉ giúp bạn tự tin trong học tập mà còn trong công việc và cuộc sống hàng ngày. Việc học những kỹ năng này sẽ giúp bạn hòa đồng với cộng đồng, hiểu cách học tốt nhất tại đại học, xây dựng và đạt được mục tiêu, cũng như quản lý thời gian hiệu quả. Những kỹ năng này không chỉ giúp bạn có thành tích học tập xuất sắc mà còn hỗ trợ bạn trong việc chọn lựa và phát triển sự nghiệp sau khi tốt nghiệp.
Có thêm nhiều mối quan hệ
Môi trường đại học tạo ra cơ hội gặp gỡ và tạo ra mối quan hệ với người học cùng, giảng viên, và các chuyên gia trong ngành. Những mối quan hệ này có thể hỗ trợ trong sự nghiệp và mang lại cơ hội học hỏi.
Tăng cơ hội tuyển dụng
Đối với nhiều ngành nghề, bằng cấp đại học có vai trò quan trọng trong việc xác nhận năng lực và kiến thức của một cá nhân. Bằng cấp không chỉ là một giấy chứng nhận về việc hoàn thành chương trình đào tạo mà còn là một yếu tố quyết định trong quá trình tuyển dụng.
Mặc dù có những trường hợp người ta có thể có năng lực mà không cần đến bằng cấp, nhưng nhiều tổ chức và doanh nghiệp vẫn giữ quan điểm rằng bằng cấp là một chỉ số đáng tin cậy về kiến thức và kỹ năng cần thiết.
Điều này có thể tạo ra một thách thức cho những người không có bằng cấp mà muốn chứng minh khả năng của mình. Tuy nhiên, trong một số ngành đặc biệt và với những vị trí cụ thể, năng lực thực tế và kinh nghiệm có thể được đánh giá cao hơn bằng cấp.
Để có mức thu nhập cao hơn
Thống kê cho thấy rằng người có bằng đại học thường có mức thu nhập cao hơn so với những người không có bằng cấp cao hơn. Bằng đại học là một cơ sở quan trọng để bắt đầu sự nghiệp và phát triển trong sự nghiệp chuyên nghiệp.
