Huyết áp chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố bên trong và bên ngoài cơ thể, quyết định khả năng lưu thông máu và sức khỏe tim mạch.
1. Yếu tố bên trong cơ thể
Tim:
- Lực co bóp của tim: Tim đập nhanh, mạnh làm tăng huyết áp; ngược lại, tim đập chậm, yếu sẽ làm giảm huyết áp.
- Thể tích máu: Lượng máu trong cơ thể tăng làm tăng áp lực trong mạch máu và tăng huyết áp.
Mạch máu và máu:
- Sức cản của mạch máu: Mạch máu hẹp làm tăng áp lực, trong khi mạch giãn giảm áp lực trong lòng mạch.
- Độ đàn hồi của mạch: Khi mạch máu kém đàn hồi, áp lực máu lên thành mạch tăng, dẫn đến huyết áp cao.
- Độ nhớt của máu: Máu đặc, nhớt cao làm tăng sức cản và gây áp lực lớn lên mạch máu.
Hệ thần kinh:
- Hệ giao cảm: Kích thích hệ thần kinh giao cảm làm tăng nhịp tim, tăng huyết áp.
- Hệ phó giao cảm: Tác động ngược lại, giúp giảm huyết áp khi được kích thích.
2. Yếu tố bên ngoài cơ thể
Tuổi tác và giới tính:
Huyết áp tăng dần theo tuổi tác. Nam giới thường có xu hướng huyết áp cao hơn nữ giới, nhưng điều này có thể thay đổi ở giai đoạn mãn kinh.
Lối sống và chế độ ăn uống:
- Ăn nhiều muối và chất béo: Làm tăng áp lực máu.
- Thiếu vận động: Làm giảm khả năng lưu thông máu, tăng nguy cơ huyết áp cao.
- Hút thuốc và uống rượu bia: Ảnh hưởng xấu đến mạch máu và làm tăng huyết áp.
Di truyền và bệnh lý:
Huyết áp cao có thể do yếu tố di truyền hoặc các bệnh lý như tiểu đường, bệnh thận, rối loạn nội tiết.
Người bị cao huyết áp nên tránh ăn gì?
Người bị huyết áp cao cần tránh một số thực phẩm và đồ uống để kiểm soát tình trạng bệnh:
1. Thực phẩm chứa nhiều muối
- Hạn chế muối ăn (không quá 5g/ngày).
- Tránh thực phẩm chế biến sẵn như xúc xích, dưa muối, đồ hộp.
2. Thực phẩm chứa chất béo bão hòa và cholesterol
- Nội tạng động vật (gan, tim, lòng).
- Thực phẩm chiên rán, đồ ăn nhanh.
3. Thức uống có hại
- Rượu bia và cà phê.
- Nước ngọt có gas.
4. Một số thực phẩm khác
- Gừng: Có thể gây tăng huyết áp ở một số người.
- Trứng gà: Không nên ăn quá 3 quả/tuần.
Làm thế nào để hạ huyết áp nhanh chóng?
Hạ huyết áp nhanh đòi hỏi biện pháp tức thời và đúng cách để giảm áp lực lên mạch máu:
1. Thay đổi tư thế
- Nằm kê cao đầu và vai giúp giảm áp lực máu về tim.
- Ngồi thẳng lưng, thư giãn cơ thể và hít thở sâu.
2. Uống nước
Uống 1-2 ly nước giúp làm loãng máu, giảm áp lực trong lòng mạch.
3. Thư giãn tinh thần
- Nghe nhạc nhẹ nhàng hoặc tập thiền.
- Thực hành hít thở sâu để làm dịu hệ thần kinh giao cảm.
4. Sử dụng thảo mộc tự nhiên
- Trà hoa cúc, trà thảo quyết minh: Giúp an thần và hạ huyết áp.
- Cần tây: Hỗ trợ giảm huyết áp nhờ tác dụng lợi tiểu
Lưu ý quan trọng
- Các biện pháp trên chỉ là giải pháp tạm thời. Để điều trị huyết áp cao, cần thăm khám bác sĩ để xác định nguyên nhân và xây dựng kế hoạch điều trị phù hợp.
- Kết hợp thay đổi lối sống lành mạnh như tập thể dục đều đặn, ăn uống cân đối và duy trì tinh thần thoải mái để kiểm soát huyết áp lâu dài.
